Η κατάθλιψη είναι μία ψυχική ασθένεια με ιδιαίτερα μεγάλο αντίκτυπο στη ζωή τόσο του ατόμου που τη βιώνει όσο και όλων των ανθρώπων που νοιάζονται για αυτόν/-ή. Σίγουρα όλοι έχουμε κατά διαστήματα αισθανθεί «ριγμένοι», «χωρίς πολλή διάθεση» ή «άκεφοι». Ωστόσο είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η κατάθλιψη διαφέρει σημαντικά. Όσοι βιώνουν κατάθλιψη τείνουν να έχουν έντονα αισθήματα θλίψης για μεγάλα χρονικά διαστήματα κατά το μεγαλύτερο διάστημα της ημέρας. Πολύ συχνά αδυνατούν να βρουν κάποιο κίνητρο για να ανταποκριθούν στην καθημερινότητα ή σε συγκεκριμένες δραστηριότητες με αποτέλεσμα να παρατηρούνται συχνά συγκεκριμένα συμπεριφορικά πρότυπα (π.χ. το άτομο επιλέγει να περνά πολλές ώρες μόνος/-η στο σπίτι). Ακόμα, συχνά υπάρχουν δυσκολίες στον ύπνο και τη διατροφή ενώ η μνήμη και η συγκέντρωση μπορεί να επηρεάζονται σημαντικά. Τέλος, δεν είναι ασυνήθιστο κάποιο άτομο με κατάθλιψη να γίνει ευέξαπτο, απόμακρο ή ιδιαίτερα επικριτικό (προς τον εαυτό του/της, τους άλλους και το μέλλον).

Αδιαμφισβήτητα, κανείς δεν επιθυμεί ή δεν επιλέγει να έχει κατάθλιψη. Οι αιτίες της μπορεί να είναι πολλαπλές και να διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Έτσι, γεγονότα ζωής (όπως ο θάνατος ή η ασθένεια κάποιου αγαπημένου προσώπου), ο τρόπος σκέψης (όπως οι ερμηνείες που δίνουμε στα γεγονότα) καθώς και βιολογικοί παράγοντες (όπως οργανικά νοσήματα) μπορεί να προκαλέσουν ή να συμβάλλουν στην ύπαρξη της κατάθλιψης. Πρόκειται για μία εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση από την οποία το άτομο πολύ συχνά δυσκολεύεται να ξεφύγει ακόμα και αν το επιθυμεί πολύ.

Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζετε πως η κατάθλιψη μπορεί να αντιμετωπιστεί:

• Αρχικά, προσπαθήστε να μιλήσετε για αυτό που βιώνετε με ειλικρίνεια σε κάποιο ή κάποια άτομα που εμπιστεύεστε. Μη φοβηθείτε πως μπορεί να σας επικρίνουν ή να υποτιμήσουν την κατάσταση. Συχνά, η υποστήριξη που μπορεί να λάβουμε από τους σημαντικούς για εμάς ανθρώπους μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευεργετική!
• Ακόμα, είναι σημαντικό να προσπαθήσετε να διατηρήσετε τον ύπνο σας ποιοτικό και να ξεκουράζεστε μέσα στη μέρα, καθώς η ίδια η διατάραξη του ύπνου σε συνδυασμό με την κούραση μπορεί να επιδεινώσει ακόμα περισσότερο τη διάθεσή μας.
• Προσπαθήστε να ασκήστε μέσα στη μέρα. Η άσκηση πέρα από τα πολλαπλά οφέλη που έχει για τη σωματική μας υγεία έχει αποδειχτεί πως είναι ιδιαίτερα ευεργετική και για την ψυχική μας υγεία, καθώς φαίνεται πως συνδέεται τόσο με βελτιωμένη διάθεση όσο και με λιγότερο στρες. Δε χρειάζεται να επιδοθείτε σε κάποιο επίπονο άθλημα. Μια βόλτα στο πάρκο ή την παραλία είναι μια καλή αρχή!
• Κάνετε προσπάθειες να διαχειριστείτε το άγχος σας. Ασκήσεις χαλάρωσης, όπως είναι οι διαφραγματικές αναπνοές, οι ασκήσεις ενσυνειδητότητας (mindfulness) και η μυϊκή χαλάρωση, θα σας βοηθήσουν σημαντικά.
• Κρατήστε ένα ημερολόγιο καταγραφής των σκέψεων και της διάθεσής σας. Έτσι μπορείτε να παρατηρήσετε καλύτερα την κατάσταση και να κατανοήσετε περισσότερο αυτό που σας συμβαίνει. Προσπαθήστε να αναγνωρίσετε εάν υπάρχουν κάποιες σκέψεις που δεν είναι ιδιαίτερα βοηθητικές. Πώς θα τις αξιολογούσε κάποιος άλλος και τι θα πρότεινε εναλλακτικά; Ακόμα, παρατηρήστε αν κάποια μέρα βαθμολογήσατε τη διάθεσή σας καλύτερα και σκεφτείτε τι ήταν διαφορετικό τότε.
• Εστιάστε στις ικανότητες και τα επιτεύγματά σας. Συχνά έχουμε την τάση να εστιάζουμε στα αρνητικά συμβάντα που οι άλλοι λένε για εμάς ή σε πιθανές αποτυχίες μας. Αντ’ αυτού προσπαθήστε να εστιάσετε την προσοχή σας σε ότι έχετε κατορθώσει έως σήμερα, στις αρετές που έχετε και σε οτιδήποτε τα καταφέρνετε πραγματικά καλά.
• Αναζητήστε επαγγελματική υποστήριξη αν παρόλα τα παραπάνω δεν αισθάνεστε καθόλου καλύτερα. Τόσο η φαρμακευτική αγωγή όσο και η ψυχοθεραπεία μπορούν να σας βοηθήσουν στον αγώνα ενάντια στην κατάθλιψη. Αναζητήστε κάποιον ειδικό που εμπιστεύεστε και φροντίστε τον εαυτό σας.

Ενδεικτική βιβλιογραφία:

Gilbert, P. (2009). Overcoming Depression: A Self-Help Guide Using Cognitive Behavioural Techniques. London: Robinson Press

Johnstone, M. (2005). I had a black dog: his name was depression. Pan Australia.