Συχνά αποζητούμε την επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους γιατί έχουμε την ανάγκη να ακουστούμε παρά να ακούσουμε. Βιαζόμαστε να μιλήσουμε και συνήθως είμαστε απρόθυμοι να ακούσουμε τι έχει να μας απαντήσει ή να μας πει ο συνομιλητής μας.

Ωστόσο ένα από τα βασικότερα στοιχεία της πραγματικής αλληλεπίδρασης αλλά και των ουσιαστικών σχέσεων έγκειται στην ενεργητική ακρόαση, στην ικανότητα δηλαδή να μπορούμε να αντιληφθούμε τα λόγια, τα μη λεκτικά μηνύματα καθώς και τα συναισθήματα του συνομιλητή μας. Πώς όμως μπορεί να γίνει αυτό; Είναι ένα έμφυτο ταλέντο ή μια δεξιότητα που καλλιεργείται;

Μερικοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να εξασκηθείτε στην ενεργητική ακρόαση είναι οι ακόλουθοι:

1. Ακούστε το περιεχόμενο του λόγου: προσπαθήστε να εστιάσετε σε αυτό που λέει ο συνομιλητής αφήνοντας στην άκρη για λίγα λεπτά τις δικές σας προσωπικές απόψεις, στερεότυπα ή προκαταλήψεις επί του θέματος.
2. Δείξτε ενσυναίσθηση: προσπαθήστε να κατανοήσετε πως νιώθει ο συνομιλητής σας αναφορικά με το ζήτημα το οποίο τον απασχολεί και ανταποκριθείτε σε αυτό δείχνοντας πως αποδέχεστε αυτό το συναίσθημα.
3. Ανταποκριθείτε με μη λεκτικούς τρόπους επικοινωνίας: για παράδειγμα η στάση του σώματος, ο τόνος της φωνής μας, η βλεμματική επαφή κ.α. είναι σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν την επικοινωνία μας με τους συνομιλητές μας.
4. Παρακινείστε τον συνομιλητή σας να σας πει περισσότερα: ενθαρρύνετε τον συνομιλητή σας να σας δώσει περισσότερες λεπτομέρειες για να κατανοήσετε καλύτερα το ζήτημα που τον απασχολεί.
5. Ζητήστε διευκρινήσεις: ζητείστε επιπλέον πληροφορίες τόσο για να κατανοήσετε καλύτερα το ζήτημα που απασχολεί τον συνομιλητή σας όσο και για να του δώσετε την ευκαιρία να αναλύσει και να σκεφτεί περισσότερο το ζήτημα αυτό.
6. Παραμείνετε ενεργά παρόντες στη συζήτηση χωρίς να είστε επικριτικοί: επιδείξτε ενδιαφέρον τόσο λεκτικά όσο και μη λεκτικά. Εκφράστε τη διαφωνία σας αλλά αποφύγετε να επικρίνετε τον συνομιλητή σας. Το γεγονός ότι σας ανοίγεται για ένα ζήτημα που τον απασχολεί επιδεικνύει μια ενεργό προσπάθεια διαχείρισης από πλευράς του και απαιτεί θάρρος και τόλμη.

Ενδεικτική βιβλιογραφία:

Lunenburg, F. C. (2010). Communication: The process, barriers, and improving effectiveness. Schooling, 1(1), 1-11.

McNaughton, D., Hamlin, D., McCarthy, J., Head-Reeves, D., & Schreiner, M. (2008). Learning to listen: Teaching an active listening strategy to preservice education professionals. Topics in Early Childhood Special Education, 27(4), 223-231.